به استناد بندهای الف ، ب و پ ماده یک آیین نامه نظارت بر تأسیس و فعالیت دفترهای خدمات مسافرتی ، سیاحتی ، جهانگردی و زیارتی موضوع تصویب نامه شماره 14404 / ت 23203 ها مورخ 5 / 4 / 1380 هیات محترم وزیران ،

 آژانس های مسافرتی به سه دسته زیر تقسیم می گردند :

الف) آژانس های مورد اشاره در بند الف ماده یک آیین نامه فوق الذکر که تحت نظارت مستقیم سازمان هواپیمائی کشوری هستند و وظیفه اصلی آنها فروش بلیط خطوط مختلف هوائی داخلی و خارجی است . شایان ذکر است این گونه دفاتر نه تنها به هیچ عنوان حق برگزاری تور را ندارند بلکه حق فروش تورهای سایر دفاتر برگزار کننده را نیز ندارند چراکه اساساً مجاز به عقد قراداد تور با مسافر نیستند . ضمناً این نوع از آژانس های مسافرتی با رعایت آیین نامه ها و ضوابط مربوطه می توانند به عضویت یاتا IATA  در آیند . به اینگونه دفاتر اصطلاحاً آژانس های دارنده مجوز بند الف گفته می شود .

ب) آژانس های مورد اشاره در بند ب ماده یک آیین نامه فوق الذکر که تحت نظارت مستقیم سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری هستند و وظیفه اصلی آنها برگزاری انواع تورهای داخلی و خارجی ، رزرو هتل ، اخذ ویزا و سایر فعالیت های مرتبط با صنعت گردشگری می باشد . شایان ذکر است اینگونه دفاتر حق برگزاری تور در مسیر عربستان (حج) ، سوریه و عراق را ندارند . به اینگونه دفاتر اصطلاحاً آژانس های دارنده مجوز بند ب گفته می شود .

پ) آژانس های مورد اشاره در بند پ ماده یک آیین نامه فوق الذکر که تحت نظارت مستقیم سازمان حج و زیارت هستند و وظیفه اصلی آنها برگزاری انواع تورهائی است که جنبه زیارتی دارد از جمله برگزاری تور در مسیر عربستان (حج) ، سوریه و عراق . شایان ذکر است اینگونه دفاتر حق برگزاری تور در مسیرهای غیر زیارتی را ندارند . به اینگونه دفاتر اصطلاحاً آژانس های دارنده مجوز بند پ گفته می شود .

نکته مهم : آژانس های مسافرتی موجود در کشور می توانند هر یک از مجوز های مذکور را بطور مجزا و یا ترکیبی از د و یا هر سه مجوز داشته باشند . در آن صورت آژانس مربوطه بطور همزمان تحت نظارت مستقیم تمامی سازمان هائی قرار خواهد داشت که مجوزهای خود را از آنها دریافت نموده است.

جهانگردى واژه‌اى است فارسى به مفهوم جهان‌گردنده و آنکه در اقطار عالم بسيار سفر کند

جهانگردى واژه‌اى است فارسى به مفهوم ”جهان‌گردنده و آنکه در اقطار عالم بسيار سفر کند“. جهانگردى ظاهراً معادل سياحت (عربي) و توريسم (فرانسه) است. ”سياحت“ در عربى به معناى زياد سفر کردن است و سياح يا معادل فارسى آن، جهانگرد، کسى است که زياد سفر مى‌کند. اما در زبان رايج فارسي، از نظر کمّي، تفاوتى ميان جهانگردى و مسافرت يا سفر وجود دارد. يعنى اغلب فارسى‌زبانان جهانگردى را مترادف با زياد سفر کردن مى‌دانند، در حالى که واژه‌هاى ”سفر و مسافرت“ به سفرهاى کوتاه‌مدت دور يا نزديک نيز مربوط مى‌شود. هم‌اکنون، با وجود اينکه در زبان فارسى گفتارى و نوشتارى استفاده از واژه‌هاى ”جهانگردى و جهانگرد“ به جاى سفر و مسافرت و مسافر مرسوم است، به کار بردن واژه‌هاى مزبور در گفتگوى ميان مردم چندان نيست و بيشتر مردم ترجيح مى‌دهند واژه‌هاى مسافرت، سفر و مسافر را به کار برند.

هرچند واژه‌هاى سفر، مسافرت و مسافر ريشهٔ عربى دارند، اما نسبت به واژهٔ جهانگردى رايج‌تر هستند و بار معنائى بيشترى دارند. مفاهيم سفر عبارت هستند از:

”بقيهٔ سپيدى روز بعد از فرو شدن آفتاب و سپيدى صبح، صلح کردن ميان دو قوم و ميانجى‌گري“ و ”بيرون شدن از شهر خود و به محلى ديگر رفتن؛ قطع مسافرت؛ راهى که بپيمايند از محلى به محل دور؛ توجه دل به سوى حق تعالي“.

شايد دليل اينکه سفر به معناى سپيدى صبح آمده است اين باشد که سپيدى به مفهوم روشنى و درخشانى است و در طى سفر است که بسيارى از ناشناخته‌هاى ذهن آدمى (تارکى‌ها، مجهولات) دربارهٔ نواحي، سرزمين‌ها، طبيعت، مردم و ... شناخته مى‌شود (روشنى‌ها، معلومات). وانگهي، سفر، نيکى‌ها و بدى‌هاى نهاد آدمى را روشن مى‌سازد.

در مقابل واژهٔ عربى تفرّج، در لغت‌نامهٔ دهخدا معانى زير آمده است: گشايش يافتن و از تنگى و دشوارى بيرون آمدن و خوشحالي. همچنين به نظر استاد دهخدا اين واژه به معناى زير آمده است: ”در استعمال فارسي، مجازاً به معناى سير و تماشا و خوشحالى و گشادگى خاطر تنگدلان، سير و گردش نمودن جهت گشايش خاطر، تماشا کردن“. ولى امروزه اين لفظ به گردش‌هاى کوتاه به منظور هواخورى اطلاق مى‌شود.

مدتى است که به کار بردن واژهٔ ”گردشگري“ در گفته‌ها و نوشته‌ها متداول شده است، هر چند چنين واژه‌اى در فرهنگ‌هاى دهخدا، معين و ... نيامده است.

توريسم که واژه‌اى است فرانسوي، از ريشهٔ ”تور“ گرفته شده است. تور در زبان فرانسه به معانى زير آمده است: حرکت دورانى (چرخش)، عمل پيمودن، طى کردن پيرامون، سير کردن، گردش نمودن.

به نظر پيرلاوس، توريسم عمل مسافرت به منظور تفنن و لذت است و توريست کسى است که براى خشنودى خود و لذت بردن مسافرت مى‌کند.